SỰ HẤP DẪN CỦA CHỦ NGHĨA NGẪU NHIÊN
Trong cuộc sống, đa số chúng ta sẽ bị những định luật, ý thức hệ, tư tưởng bảo thủ nào đó chi phối, bởi sự rõ ràng, dễ dự đoán. Tuy nhiên, chủ nghĩa sắp đặt ngẫu nhiên khá mới mẻ, ít được chú ý, vì triết lý này khuyến khích việc nhìn nhận sự bất định, ngẫu nhiên, là yếu tố hiển nhiên tồn tại, không thể thiếu trong cuộc sống. Nó thách thức quan niệm rằng mọi thứ buộc phải tuân theo quy luật cố định. Chủ nghĩa sắp đặt ngẫu nhiên mở ra khả năng sáng tạo từ sự hỗn loạn, bất định, khó dự đoán. Cho phép con người nhìn xa hơn những gì ở trong tầm mắt. Sau đây mời bạn cùng Azdraw khám phá chủ nghĩa thú vị này nhé!
TẠI SAO TỒN TẠI CHỦ NGHĨA NGẪU NHIÊN?
Nghiên cứu ở mức độ sâu hơn, phản biện lại chủ nghĩa ngẫu nhiên, chúng ta có thể đặt ra câu hỏi: trật tự có phải là điều hiển nhiên?. Đây là điều phức tạp, vì vũ trụ rất rộng lớn, ngay cả các nhà vật lý cơ học lượng tử vẫn chưa hoàn toàn biết hết về vũ trụ. Trật tự của hệ mặt trời này liệu có hiển nhiên?. Do vậy, chúng ta có thể giả định, điều hiển nhiên có thể là ảo ảnh, hoặc ý niệm mà ta tự tạo ra để trấn an bản thân, trước những rủi do, phức tạp của cuộc sống. Đây là phản xạ bản năng có tính chất sinh tồn trong thuyết tiến hóa. Nhìn xa hơn là trong sự hỗn loạn của vũ trụ, những ngôi sao chết, phình to gấp 10 lần mặt trời, những lỗ đen và vô số những nguyên tử chưa từng được khai phá, nằm ngoài dự đoán. Chúng ta khó có thể khẳng định chính xác tuyệt đối về các định luật, nên hình thành giả định vũ trụ ngẫu nhiên được sáng tạo bởi thế lực, vật chất hay hạt nào đó. Theo tư tưởng triết học này, những gì chúng ta xem là “siêu nhiên” thực chất là sản phẩm của những quy luật ngẫu nhiên, vượt ngoài tầm hiểu biết của con người.
CHŨ NGHĨA NGẪU NHIÊN VÀ NGHỆ THUẬT
Trong nghệ thuật, chủ nghĩa sắp đặt ngẫu nhiên thường thấy trong các tác phẩm của các nghệ sĩ hậu hiện đại như John Cage hay Jackson Pollock, những họa sĩ cho phép sự ngẫu nhiên dẫn dắt quá trình sáng tạo của họ. Những yếu tố bất định, những nét vẽ ngẫu nhiên, những tiếng động, chuyển động cơ thể, sự chìm vào âm thanh, trở thành một phần của bức tranh, mang đến những giá trị thẩm mỹ độc đáo không thể có được theo phương pháp trật tự, lý thuyết thông thường. Chủ nghĩa sắp đặt ngẫu nhiên trong nghệ thuật cũng đặt ra câu hỏi về tự do ý chí. Nếu chúng ta chấp nhận rằng cuộc sống là một chuỗi những sự kiện ngẫu nhiên, chúng ta có thực sự quyết tâm đến cùng, kiểm soát những sự kiện xẩy ra trong số phận của mình hay không? Hay chúng ta sẽ hiểu sâu hơn, bản thân chỉ là hạt cát trong dòng sông thời gian, bị cuốn trôi theo những biến cố không thể dự đoán trước, như sự sụt lún của cát, sau đó là mặt phẳng như chưa từng xẩy ra sự kiện gì. Câu trả lời không dễ dàng, nhưng điều quan trọng là chủ nghĩa này khuyến khích con người chấp nhận sự ngẫu nhiên như một phần của bản chất tồn tại. Chấp nhận các tác phẩm nghệ thuật ngẫu nhiên có thể là sự giải phóng cảm xúc hỗn loạn của bản thân. Thay vì sợ hãi, cố gắng áp đặt trật tự lên những gì vốn dĩ không thể kiểm soát, chúng ta có thể tìm thấy sự tự do trong việc chấp nhận điều không thể dự đoán. Chúng ta có thể sử dụng chính sự ngẫu nhiên bất định này sáng tạo nghệ thuật. Ví dụ các tác phẩm của VanGogh đã sử dụng xuất sắc triết lý ngẫu nhiên bất định trong tác phẩm “Đêm đầy sao”. Sự điên loạn của chúng ta có thể là sản phẩm của sự chống lại ý thức ngẫu nhiên, tự mình giam cầm ý thức trong trật tự sáo rỗng nào đó. Nghệ thuật là cách an toàn để giải phóng. Đáng kinh ngạc, chỉ một ý niệm, một bước thành thiên tài, chỉ khi chấp nhận sự thật chuyển động ngẫu nhiên bất định là hiển nhiên, sự ngẫu nhiên sẽ biến cuộc đời chúng ta trở thành kiệt tác nghệ thuật.
CHỦ NGHĨA NGẪU NHIÊN VÀ TRẬT TỰ CUỘC SỐNG.
Chủ nghĩa sắp đặt ngẫu nhiên sinh ra không phải để chối bỏ trật tự, mà là sự thấu hiểu rằng trong mọi sự hỗn loạn có thể tồn tại những quy luật riêng, nằm ngoài nhận thức của con người. Trong những tư tưởng con người định nghĩa là chân lý, là trật tự hoàn hảo, có thể tồn tại dấu vết của sự ngẫu nhiên. Triết lý này nhắc nhở chúng ta rằng cuộc sống, giống như nghệ thuật, là một bức tranh mà các yếu tố ngẫu nhiên, có trật tự, cùng nhau kết hợp để tạo nên kiệt tác. Ngẫu nhiên hóa ra cũng là một trật tự có ý thức từ sâu trong hư vô, như cách chúng ta vẫn thường ám thị là Đấng Sáng Tạo. Chúng ta ngẫu nhiên khai sáng một ý nghĩ nào đó đảo nghịch cuộc sống, từ đời sống bi thảm trở thành bi trên tay và thảm lông cừu dưới chân. Sự ngẫu nhiên như một tác phẩm nghệ thuật, mở ra cánh cửa dẫn đến sự sáng tạo nhận thức mới, tạo nên một cuộc sống đầy màu sắc.
KẾT LUẬN CHỦ NGHĨA NGẪU NHIÊN
Chủ nghĩa ngẫu nhiên là phần ẩn giấu sâu trong linh hồn chúng ta, bí ẩn và đầy bất ngờ, phụ thuộc rất nhiều vào tâm lý ngẫu nhiên của con người. Sự ngẫu nhiên trong nghệ thuật có thể tạo nên kiệt tác. Giống như sự ngẫu nhiên trong cuộc sống có thể là chất xúc tác tạo nên kỳ tích. Đừng sợ hãi hay chối bỏ sự ngẫu nhiên chúng ta sẽ tìm thấy bản ngã của mình. Chủ nghĩa ngẫu nhiên trở thành cánh cửa, mở ra chân trời mới, thức tỉnh con người tìm đến thiên đường lạc quan, tạo ra hạnh phúc của riêng mình.